شاید یکی از مهمترین سوالات معلمان و استادان این باشد که چگونه باید روند پیشرفت دانش‌آموز خود را بسنجیم؟ این سوال بسیار اهمیت دارد. زیرا ارزشیابی دانش‌آموزان کمک می‌کند تا معلم متوجه پیشرفت شاگردانش شود و همچنین ببیند که آیا مسیر درستی برای یادگیری شاگردانش پیش می‌برد یا خیر. روش‌ّهای سنجش باید به گونه‌ای باشد که تا به سوالاتی نظیر، چگونه بفهمیم یادگیری مورد نیاز انجام شده است؟ چه چیز ممکن است به تغییر نیاز داشته باشد تا دانش‌آموز بهتر یادگیری را انجام دهد؟ جواب دهد.
یادتان باشد سنجش دانش‌آموزان باید دقیق و منصافانه برگزار شود. به همین خاطر قصد داریم در این مقاله مهمترین روش‌های سنجش دانش‌آموزان را بیان کنیم.
آموزشگاه نام‌آوران شهد قلم، معتبرترین مرکز آموزش تدریس خصوصی در شهر تهران است.
چرا سنجش روند پیشرفت دانش‌آموزان مهم است؟
- ارزیابی رویکردهای تدریس: سنجش یادگیری به شما کمک می‌کند تا شما بفهمید که رویکردهای تدریس شما چقدر به دانش‌آموزان کمک می‌کند.
- شناسایی مشکلات دانش معلم: اگر می‌بینید که اکثر دانش‌آموزان کلاس بر سر یک موضوع مشترک مشکل دارند، می‌توانید آن را به عنوان یک مشکل در سطح دانش خود تشخیص دهید.
- تعدیل راهبردهای آموزشی: زمانی‌که یک موضوع سخت دانش را شناسایی می‌کنید، می‌توانید بر آن تمرکز کرده و راهبردهای تدریس خود را تعدیل کنید.
ارزشیابی معتبر به همراه آموزش معتبر امکان پذیر است
علمای فن آموزش و ارزشیابی معتقدند که قبل از اینکه معلم در طراحی یک سیستم ارزشیابی معتبر تلاش کند، باید بتواند شیوه‌ی آموزش خود را اصلاح نماید. آنان معتقدند که معلم فقط زمانی می‌تواند یک شیوه‌ی ارزشیابی معتبر داشته باشد که شیوه‌ی آموزش او اعتبار داشته باشد.
علمای فن آموزش و ارزشیابی برای چنین آموزشی ویژگی‌های زیر را بیان می‌کنند.
- آموزش باید همراه با پژوهش باشد. دانش‌آموزی که به طور عملی تحقیق می‌کند، در ساخت مفاهیم سهم دارد.
- معلم باید بتواند زمان آموزش دانش خود را تلفیق کند. زیرا اگر آموزش به صورت جدا جدا و قطعه قطعه به دانش‌آموز درس داده شود، باعث می‌شود او نتواند از آموخته‌های خود در زندگی روزمره به کار ببرد.
- علمای آموزش معتقدند که آموزش‌های رسمی باید در بیرون از کلاس و در زندگی روزمره هم کاربرد داشته باشد. بنابراین دانش‌آموزان باید مهارت‌های لازم برای زندگی کردن را در مدرسه یاد بگیرند.
- زندگی گروهی فرد را اصل قرار دهد. معلم باید توجه ویژه‌ای به کار گروهی داشته باشد. کار گروهی باید جای خود را در برنامه آموزشی و نیز ارزشیابی باز کند.
- افراد را به یک فراگیر دائمی تبدیل کند. آموزش باید به گونه‌ای باشد که به طور فراگیر یاد بگیرد تا خود در هر زمان که بخواهد و آنچه که نیاز دارد را بیاموزد، بدون اینکه به معلمی نیاز داشته باشد.
روش‌های ارزشیابی دانش‌آموزان چند نوع است؟
روش‌های ارزشیابی یادگیری دانش‌آموزان معمولا به عنوان ارزیابی‌های جمعی یا تکوینی مشخص می‌شوند.
ارزیابی جمع‌بندی
آزمون‌ها و آزمونک‌ها و سایر سنجش‌های دوره‌ای برای عملکرد دانش‌آموزان از ارزیابی‌های جمعی به حساب می‌آیند و نشان دهنده‌ی آموخته‌های دانش‌آموزان در پایان یک دوره و یا یک واحد است. در یک دوره، ارزشیابی جمعی شامل سیستم محاسبه نمرات فردی دانش‌آموزان است.
ارزشیابی تکوینی
منظور از ارزشیابی تکوینی این است که دانش‌آموزان بازخوردی را در مورد عملکرد نسبی خود می‌فهمند. ارزشیابی تکوینی کمک می‌کند که دانش‌آموز اگر جایی را مشکل دارد به فهمیدن آن تلاش می‌کند تا بهبود یابد. به عنوان مثال: ساعات حضور در کلاس، نظرات کتبی در مورد تکالیف، نظرات در مورد کلاس، شرکت در بحث‌های کلاسی و مواردی از این‌ها. ارزشیابی تکوینی را ارزشیابی غیر مستقیم هم می‌نامند. این نوع سنجش برای اندازه‌گیری یادگیری دانش‌آموزان به صورت روزانه و مداوم انجام می‌شود. ارزشیبابی تکوینی نشان می‌دهد که دانش‌آموزان چه چیزی را در طول دوره یاد گرفته‌اند و معمولا مراحل بعدی آموزش و یادگیری را نشان می‌دهند.
در حقیقت ارزشیابی تکوینی اینگونه است که به جای پرسش از دانش‌آموز که آیا می‌فهمد یا نه، می‌توانید هدفمندتر کار کنید. به این صورت که از دانش‌آموز خود در پایان دوره بخواهید مهمترین نکات درس را روی کارت‌های سوال بنویسد. پاسخ‌های آن‌ها نشان می‌دهد که دانش‌آموزان چقدر حفظ کرده اند و یاد گرفته‌اند و متوجه مطالب شده‌اند. پاسخ پرسش‌ها گام بعدی شما را فراهم خواهد کرد. همچنین دانش‌اموزان هم از یادگیری خود بینش پیدا می‌کنند.
ارزشیابی تشخیصی
هدف از این ارزشیابی، قرار دادن دانش‌آموزان در جای مناسب برای شروع به یادگیری و کشف علت مشکلات یادگیری آنان در رسیدن به هدف‌های آموزشی است. اگر این روش در ابتدای آموزش به کار گرفته شود، هدف آن جایگزینی دانش‌آموزان در موقعیت‌های مناسب آموزش و یادگیری است. اما اگر از روش تشخیصی همزمان با فعالیت‌های آموزشی اجرا شود، هدفش یافتن علت شکست دانش‌آموزان در یادگیری است.
میزان یادگیری دانش‌آموزان از مطالب آموزش داده، به عوامل گوناگونی مانند انگیزش و ساخت شناختی یادگیرنده، مهارت‌های حرفه‌ای معلم، پیچیدگی مطالب درسی، محیط یادگیری و … بستگی دارد.
چه روش‌هایی برای ارزشیابی پیشرفت دانش‌آموزان وجود دارد؟
روش‌های مختلفی برای ارزیابی دانش‌آموزان وجود دارد که در زیر بیان می‌کنیم:
آزمون‌های کتبی
آزمون‌های کتبی تست‌های مختلفی هستند که معمولا در پایان واحد و یا پایان ترم برگزار می‌شود. این آزمون‌ها برای سنجش دانش‌آموز برگزار می‌شود. از مطالبی تست گرفته خواهد شد که در کلاس به او آموزش داده‌اند.
پروژه
یکی دیگر از روش‌های سنجش دانش‌آموزان، سپردن یک پروژه به آن‌ها می‌باشد. پروژه کمک می‌کند تا فعالیت‌های دانش‌آموز در کلاس مورد ارزیابی قرار گیرد. این روش اینگونه است که دانش‌آموز باید پروژه را مرتبط با مطالب درسی خود انجام دهد. با این روش شما متوجه می‌شوید که دانش‌آموز چقدر به مفهوم درس پی برده است.
ارائه
از دیگر روش‌های سنجش، ارائه دادن یک درس در کلاس است. این روش کمک می‌کند تا مهارت‌های نوشتاری و گفتاری دانش‌آموزان مورد سنجش قرار گیرد. در روش ارائه دانش‌آموزان باید یک موضوع خاص را با استفاده از مهارت‌های گفتاری و نوشتاری خود ارائه دهد.
کارنامه روزانه
کارنامه‌های روزانه نمراتی است که برای حضور، غیاب، تکالیف و فعالیت‌های کلاسی دانش‌آموزان در طول ترم به او داده می‌شود. یکی از بهترین روش‌های سنجش پیشرفت دانش‌آموزان در طول ترم، کارنامه‌های روزانه است.
به عنوان یک معلم خصوصی می‌توانید کارنامه‌های روزانه را به صورت نمودارهای میله‌ای رسم کنید و در طول ترم از آن‌ها کمک بگیرید.
مشاهده و نظرات
مشاهده و نظرات از دیگر روش‌های ارزیابی دانش‌آموزان در کلاس است. در این روش معلم با دقت زیاد فعالیت‌های دانش‌آموز در کلاس را مشاهده می‌کند و سپس نظرات خود را در مورد پیشرفت او می‌دهد.
نتیجه‌گیری
در این مقاله به طور خلاصه بیان کردیم که ارزشیابی می‌تواند عملکرد دانش‌آموزان را بسنجد. این سنجش باعث اعتماد به نفس دانش‌آموزان خواهد شد.
در ارزشیابی‌ها باید به توانایی‌های واقعی دانش‌آموزان توجه شود. معلم نباید از ارزشیابی‌های سنتی استفاده کنند. آزمون‌ها باید دارای اعتبار بیرونی و درونی باشند و سطح بالای عملکرد دانش‌آموزان را بسنجد. همچنین ارزشیابی باید جنبه توصیفی داشته باشند تا جنبه کمی. باید به ارزشیابی به عنوان جز جدایی ناپذیر فرایند آموزشی توجه شود. معلمان باید به شیوه‌های جدید ارزشیابی آشنا بوده و آن‌ها را به کار گیرند.
دیدگاهتان را بنویسید